Nieuwsbrief januari 2008: Pasteurella

Twee belangrijke bacteriën, die verantwoordelijk kunnen zijn voor veel schade in de kalverhouderij zijn Mannheimia haemolytica (eerst pasteurella haemolytica) en Pasteurella Multocida.

Beide bacteriën kunnen aanwezig bij een gezond kalf in het eerste gedeelte van de luchtwegen, namelijk de neus, keel en luchtpijp, maar komt bij een gezond kalf NIET in de longen voor. Dit komt doordat bij een gezond kalf de afweer dusdanig is dat de beide bacteriën op deze plaats blijven. Door de afweer zullen beide bacteriën namelijk geremd worden in hun vermeerdering, vernietigd worden door antilichamen, verwijderd worden door macrofagen (pac-mannen) en door de werking van het trilhaarepitheel, zodat de populatie’s Pasteurella multocida en Mannheimia Haemolytica constant blijven in de voorste luchtwegen. Dus zolang beide bacteriën op deze plaats blijven, zullen er geen ziekteverschijnselen optreden. Maar als de normale afweer afneemt Kunnen de bacteriën zich goed hechten, vermeerderen en verspreiden naar de longen (en evt via het bloed naar de rest van het lichaam. We spreken dan van een bloedvergiftiging=sepsis).

De afweer vermindert door:

• Virale infecties van longen door IBR, PI3 en BRSV (pinkengriep)
• Algemene virale infectie (BVD)
• Inhalatie van stof of schadelijke gassen (bijv. ammoniak)
• Niet optimaal rantsoen (bijv. bij verzuurders, het lichaam verzuurt, door de ademhaling wil het dier dit compenseren middels sneller ademen, waardoor de kiem zich makkelijker en dieper naar de longen en naar de rest van het lichaam kan verspreiden )
• Niet optimaal klimaat
• Niet optimaal management
• Overbezetting in de stal
• Ijzer injectie (Ijzer is vaak goed voor het kalf, maar ook neemt de populatie Mannheimia haemolytica en Pasteurella multocida toe, waardoor de afweer niet toereikend is)

Verspreiding van de Pasteurella multocida en Mannheimia haemolytica tussen kalveren vindt plaats door direct contact en door de opname van voeding en water, die besmet zijn met neusuitvloeiïng en speeksel van reeds besmette kalveren. P.s. let ook op je handen en kleding.

Het verschil tussen Mannheimia Haemolytica en Pasteurella multocida is, dat Mannheimia haemolytica vooral bij acute longproblemen een rol speelt ( dus op een leeftijd van 4-8 weken) en Pasteurella multocida bij langer aanhoudende problemen (oudere leeftijd, meestal tussen de 9-15 weken).

De klinische verschijnselen beginnen meestal met een lichte depressie (sloom) en verminderde eetlust. Als het ziekteverloop vordert dan stopt het kalf met eten. Het kalf laat zijn oren hangen en staat met gestrekte nek. Neusuitvloeiïng ontstaat van dun naar dik wit. De lichaamstemperatuur stijgt vaak naar boven de 40 graden Celsius. Het kalf heeft een versnelde (en oppervlakkige) ademhaling met soms een flinke buikslag. Verder kan het kalf hoesten. Als het ziekteproces vordert zal zowel de ademhaling als het hoesten pijn doen. Dit komt door de ontwikkeling van zowel een borstvliesontsteking als longontsteking. Het kalf zal zich hierdoor ook niet willen verplaatsen.

Als de ontsteking van zowel borstvlies en longen uitbreid zal het kalf plat liggen en zal de temperatuur hard dalen beneden de normale lichaamstemperatuur, de kiemen kunnen zich ook middels het bloed door de rest van het lichaam verspreiden en een buikvliesontsteking veroorzaken.

Heel dit ziekteproces kan zich binnen een paar uur voltrekken. De beschadigingen door borstvliesontsteking en longontsteking (evt buikvliesontsteking) zijn deels ONOMKEERBAAR. Dit houdt in dat de schade blijvend is en dat de kalveren minder goed zullen groeien.

Bij preventie en behandeling moet gekeken worden naar de predisponerende factoren en er  moet SNEL MET HET JUISTE ANTIBIOTICA EN IN DE JUISTE DOSERING WORDEN INGEGREPEN. Vraag uw dierenarts om advies.