Blauwtong / Bluetongue

Blauwtong opnieuw in Nederland

Op 5 september 2023 is er in Nederland op bedrijven in het midden van Nederland weer de virusziekte Blauwtong gediagnosticeerd en dit is een meldingsplichtige ziekte die bij de NVWA gemeld moet worden.

Wat is blauwtong?

Blauwtong is een virusziekte die bij runderen en schapen kan voor komen. Oorspronkelijk kwam het alleen voor rond het middellandse zeegebied, maar in 2006 tot 2009 werd het ook in Nederland vastgesteld.

Blauwtong is een virus ziekte met 30 serotypen en in 2008 betrof het serotype 8 en het nu circulerende virus is serotype 3, wat normaal alleen op Sicilië en in Sardinië voor komt. Het virus wordt overgebracht door knutten (cullicoides) , of door injectie naalden na injecteren van/ tussen besmette dieren.

De knut:

De knut leeft 14-21 dagen en vliegt 1-2 km tijdens de schemer of de nacht in de periode van april tot er in het najaar weer nachtvorst op treedt. Ze komen weinig voor in stallen , kunnen slecht tegen tocht en overwinteren als larve. Als de Knut een besmet dier steekt vermenigvuldigt het virus zich in 10-14 dagen tot weer besmettelijke virussen en als een onbesmet dier dan wordt gestoken kan er na 5 dagen ziekte op treden. (Incubatie 2-15 dagen).

Als een schaap de infectie overleeft kan het rond 50 dagen en een rund kan rond 180 dagen besmettelijk blijven. Bij warm weer en veel wind kan de verplaatsing van de Knut wel meer dan 300 km bedragen waardoor het insect in Nederland terecht kon komen. Door het rond vliegen van de knutten verspreidt het virus zich nu in Nederland met een snelheid van ongeveer 15 km per week en de verwachting is dat tegen het najaar heel Nederland besmet zal zijn. Hierdoor hebben volgens de minister van landbouw vervoers- beperkingen geen nut en zijn besmette bedrijven weer vrijgegeven. De verwachting is dat door de milde winters de knutten en daardoor het virus de winter zullen overleven en dat het volgende jaren nog steeds aanwezig zal blijven.

Ziektebeeld blauwtong

Bij schapen treden sneller duidelijkere ziektebeelden op zoals: Niet eten , kreupel, oedeem , wol verlies en sterfte en het schaap is hierdoor vaak een soort verklikker.

Bij melkvee is er een duidelijker beeld door het uit de melk vallen,  daling vruchtbaarheid, tot 14 dagen te vroeg afkalven , aan de nageboorte blijven staan . Bij kalveren zal het symptoombeeld minder duidelijk zijn met koorts, neusuitvloei en mogelijks net als bij schapen en runderenletsels aan mond, neus, ogen en uier voor komen.

Vaccinatie blauwtong

In 2008 was er in Nederland een geïnactiveerd vaccin tegen type 8.

Er is momenteel in Nederland nog geen vaccin tegen sero-type 3 en vaccineren met vaccins tegen andere sero-types geeft helaas geen weerstand tegen type 3.

In Afrika is er wel een levend verzwakt vaccin tegen sero-type 3, maar volgens de universiteit van Wageningen is dit minder veilig. Er is verder nog weinig bekend over dit vaccin en het ministerie heeft de fabrikant om meer informatie gevraagd. Zodra er meer te melden valt over dit vaccin wordt de sector op de hoogte gebracht.

Verdenking blauwtong

Bij verdenking van besmetting bij rundvee en schapen moet er via bloedonderzoek door de dierenarts aangetoond worden of de dieren wel of niet besmet zijn en deze melding en de uitslag wordt dan ook naar de NVWA gestuurd.

Voor Alpaca’s , Lama’s , commerciële geiten bedrijven en dierentuin dieren is er een meldingsplicht aan de NVWA via het landelijk meldpunt dierziekten.

Export slacht en levende export

De huidige situatie is voor de export van levend vee een probleem, omdat andere landen geen besmette dieren mogen importeren. Zolang er geen erkende tegen vectoren beschermde inrichtingen aangewezen zijn, is certificering van niet-slachtdieren alleen mogelijk naar bepaalde lidstaten, onder de voorwaarden van derogaties.

Een aantal lidstaten heeft namelijk zogenaamde derogaties afgesproken en deze worden gepubliceerd via Bluetongue (europa.eu). In deze derogaties zijn de afwijkende voorwaarden beschreven, die import naar het betreffende land mogelijk maken. Of het vervoermiddel beschermd moet worden tegen vectoren, is afhankelijk van de blauwtongstatus van de landen van doorvoer.

Bij export voor slacht moeten de wagens behandeld worden met vliegen bestrijdingsmiddelen. De dieren dienen NIET behandeld te worden.

Verder moet er een verklaring van de dierenarts en de veehouder aanwezig zijn , dat er in de afgelopen 30 dagen geen verschijnselen van blauwtong op het bedrijf aanwezig zijn geweest.

Omdat de maatregelen nog wel eens veranderen verwijzen wij U voor export naar het protocol van NVWA

Verdere info en de actuele situatie betreffende BTV-3 in NL kunt u ook vinden op de NVWA website