Het belang van een goede darmgezondheid
Het grootste deel, zo’n 70%, van de weerstand van het kalf ontstaat in het maag-/darmkanaal (MD-kanaal). Belangrijk dan ook om te zorgen dat het MD-kanaal in een optimale gezondheid verkeert. In de praktijk blijkt dit toch vaak makkelijker gezegd dan gedaan.
Om te begrijpen hoe we dit zo goed mogelijk kunnen sturen, is het belangrijk om te begrijpen hoe ons MD-kanaal reageert op bepaalde prikkels als spenen, voerwisselingen, soorten voer, stalklimaat, medicijngebruik etc etc.
Elke prikkel/verandering zal het MD-kanaal ervaren als een bepaalde vorm van stress, wat een normale reactie is. We weten allemaal dat stress, wanneer deze “ontspoort” meestal geen positieve bijdrage levert aan onze manier van functioneren. Dit geldt ook voor het MD-kanaal.
Om deze stressreactie goed te begrijpen leggen we dit uit aan de hand van de reactie rondom het spenen. Zoals u allemaal wel weet of ervaart is dit toch vaak een moeilijk moment voor onze kalveren.
Een normaal gezond en goed ontwikkeld MD-kanaal bestaat uit een soort buis waarvan de binnenkant allerlei plooien bevat die op hun beurt weer uit kleinere plooien bestaan om op die manier zoveel mogelijk oppervlak te creëren om o.a. voedsel te kunnen opnemen. Deze laatste plooien worden ook wel darmvlokken genoemd. Dit ziet er op een foto vanonder een electronenmicroscoop(zeer sterk vergroot) zo uit als op onderstaande foto. We zien in deze opname veel en mooie gezonde darmvlokken. De ruimte tussen de vlokken is ook mooi lang/diep is.
Door de (speen)stress reageert het MD-kanaal voor een kortere of langere periode met het “verslappen en samenvallen” van de darmvlokken waardoor ook de ruimte tussen de vlokken korter wordt. Dit ziet er ongeveer zo uit als op onderstaande foto. De darmvlokken verslappen, vallen samen en de ruimte tussen de vlokken wordt hierdoor minder diep.
Bovenstaande kunt u voor uw zelf ook wat duidelijker maken aan uw eigen hand. Als gezond MD-kanaal kijkt u naar uw hand met gestrekte vingers en onder stress kijkt u naar uw hand met gebogen vingers. Hierbij ziet u dat de ruimt tussen uw vingers kleiner/korter wordt.
U kunt zich dan ook wel op deze manier voorstellen dat deze veranderingen invloed hebben op de oppervlakte van het MD-kanaal. Deze verkleining van het darmoppervlak die dan volgt, is het beste te begrijpen door voor te stellen dat de stressreactie ons een spelletje tennis laat spelen maar dan nu niet op een tennisveld maar op een tafeltennistafel.
Een zo groot mogelijke oppervlakte is belangrijk voor een goede opname van de zo belangrijke voedingsstoffen. Deze worden gebruikt voor de groei van ons kalf, maar ook voor het instandhouden van het MD-kanaal zelf. Dit laatste is ook van groot belang aangezien 70% van de weerstand van ons kalf vanuit het MD-kanaal komt. Door bovengenoemde veranderingen staat de opname van deze stoffen sterk onder druk en zal dit ook effecten hebben op de algemene weerstand van het kalf. Wanneer voedingsstoffen niet worden opgenomen bestaat ook de kans dat deze door de toch doorgaande vertering anders of verder worden bewerkt dan gewenst. Hierdoor wordt ook het risico op overgroei van ongewenste bacteriën en/of kans op “verzuring” groter. Het verlies aan diepte van de ruimte tussen de vlokken kan ook een verstoring van de darmflora (bacteriën,gisten, etc) veroorzaken, waardoor Coccidiën beter gedijen en het ziektebeeld coccidiose kan ontstaan.
Samenvattend mag het dus duidelijk zijn dat we ons bewust moeten zijn van deze stressfactoren en het effect daarvan. We kunnen deze factoren echter niet weglaten. Immers een speenmoment hoort bij een rosekalf en hierbij vinden veranderingen plaats.
Beperk de stress zoveel mogelijk doo de voerovergangen zo geleidelijk mogelijk uit te voeren. Stabiliteit van het MD-kanaal blijft daarbij heel belangrijk. Ook meerdere stressmomenten tegelijk of kort na elkaar zijn hierbij dan ook ongewenst. Denk dus aan geleidelijke voerovergangen, voldoende stro, maar ook bijvoorbeeld voeraanpassingen bij het inzetten van een groepsbehandeling.