Invloed van stress op de maag- en darmgezondheid.

De link tussen darmgezondheid en algemene gezondheid – en omgekeerd – hebben we reeds in eerdere nieuwsbrieven besproken (link nieuwsbrief aangaande de nervus vagus). We gaan in deze nieuwsbrief verder in op de algemene principes van stress op darmgezondheid.

De verbinding tussen darm en hersenen.

De tweerichting communicatie tussen het maagdarmstelsel en de hersenen hebben we ook besproken als het ging over de nervus vagus. Bij runderen kan stress deze delicate balans verstoren en een cascade van gebeurtenissen in gang zetten die de algehele gezondheid van het spijsverteringsstelsel beïnvloeden.

Stressfactoren.

We kennen verschillende stressoren voor de kalveren, zoals:

Omgevingsveranderingen: plotse veranderingen in klimaat of leefomstandigheden. Denk maar aan hittestress situaties, een erg koude nacht of tocht in een afdeling.

Transport: zowel voor nuchtere kalveren als voor starters is dit van belang. Naast de duur zijn ook de  kwaliteit van transport en het aantal keer op en af laden van de kalveren van belang.

Sociale interacties: bijvoorbeeld veranderingen in de kudde naar aanleiding van sorteren. Let op: niet sorteren zorgt voor de mindere kalveren ook voor sociale stress en belet deze kalveren vaak een rustige voeropname. Ook zorgt sorteren er voor dat je deze kalveren gerichter kan ondersteunen.

Voedingsveranderingen: soms zijn voerwijzigingen noodzakelijk. Ze brengen echter altijd stress met zich mee. Overleg met uw adviseur hoe deze overgangen zo vlot mogelijk te laten verlopen.

Combinaties van bovenstaande: nuchtere kalveren hebben te maken met transport maar ook met verandering van omgeving, sociale interacties en voerveranderingen. We dienen deze overgangen zo goed mogelijk te laten verlopen om de stress zoveel mogelijk te beperken.

Reactie van het spijsverteringsstelsel op stress.

Bij stress komen er hormonen vrij zoals cortisol en adrenaline. Hoewel deze hormonen essentieel zijn voor de vecht-of-vluchtreactie, kunnen deze hormonen ook nadelige effecten hebben, vooral als de stress langer aanhoudt:

Verminderde signaaltransductie, met andere woorden, de eerder besproken nervus vagus doet z’n werk minder goed, waardoor het spijsverteringsstelsel minder goed wordt aangestuurd. De darmmotiliteit – de noodzakelijke bewegingen van de voormagen en de darmen – is verminderd wat tot gevolg heeft dat de voeding minder goed verteerd zal worden. De darminhoud wordt namelijk minder goed gekneed en er is een minder goede verdeling van verteringssappen.

Verminderde eetlust en dus ook een suboptimale opname van voedingsstoffen.

Verandering in microflora wat de spijsvertering en dus ook de opname van voedingsstoffen beïnvloedt. Buikpijn, oplopen, verminderde of afwezige ontlasting, verminderde voedselopname en tekenen van ongemak zoals rusteloosheid of schoppen tegen de buik zijn mogelijke effecten.

Verzwakt immuunsysteem door chronische stress maakt runderen vatbaarder voor infecties van het spijsverteringsstelsel. Wat dus ook weer het immuunsysteem verzwakt.

Preventie en zorg.

Enkele strategieën om stress te verminderen en de gezondheid van het spijsverteringsstelsel te ondersteunen zijn:

Rust: bij het hanteren van de dieren is rustig werken, geen luide geluiden en wilde handelingen staan natuurlijk centraal.

Reinheid: Zorg dat onder andere de troggen, mengers, drinkbakjes schoon zijn.

Regelmaat: steeds op dezelfde tijd voeren, kleine stappen nemen in verhogen van voer en zorgen dat de voerkeuken en menger stabiel werken. 

Juiste voeding: Zorg voor een uitgebalanceerd dieet en geleidelijke overgangen in voer om spijsverteringsproblemen te voorkomen.

Comfortabele huisvesting: Denk hierbij in de eerste plaats aan een goed ingestelde ventilatie en beschermende maatregelen van de luchtinlaten.

Sommige handelingen moeten nu eenmaal gebeuren op stal. In onze nieuwsbrief over anti oxidantia en vitamine C hebben we het gehad over hoe deze producten een extra ondersteuning kunnen geven bij stressvolle situaties. Ook voederadditieven kunnen de vertering preventief ondersteunen bij voerovergangen.