MRSA, ESBL, KPC, waar gaat het  over?

Ontdekking van antibiotica

Zoals u allen inmiddels  begrijpt staan deze termen rechtstreeks in verband met antibiotica, en zoals in de media gemeld, niet allleen met de antibiotica gebruikt in de veehouderij maar vooral ook met het gebruik in de humane geneeskunde.

Per ongeluk heeft Alexander Fleming in 1906 ontdekt  dat bepaalde schimmelculturen stoffen kunnen produceren die de groei van bacteriën tegen gaan (de penicilline). Sindsdien is er veel onderzoek, tijd en geld geïnvesteerd om voor alle aanwezige ziekteverwekkers de juiste antibiotica te ontwikkelen, zodat mens en dier een infectie met bacteriën kunnen overleven.

Resistentie – ongevoeligheid

Ook voor bacteriën geldt dat het leven bestaat uit overleven. Bacteriën die goed gevoelig zijn voor een bepaald antibioticum zullen na behandeling met dit antibioticum dood gaan, of zich niet meer vermenigvuldigen. Bacteriën die minder gevoelig  zijn voor dit antibioticum, zullen pas na de 2^e of 3^e behandeling dood gaan. Vandaar dat het van groot belang is om de behandeling tegen bacteriën correct uit te voeren. Denk aan het voorschrijven van de juiste antibiotica voor de betreffende indicatie (aandoening), dosering en behandelduur. Indien hier op gelet wordt is er minder kans op resistentievorming, ofwel, minder kans dat bacteriën ongevoelig worden voor een antibioticum.

Ondanks een correcte behandeling zijn er bacteriën die in aanwezigheid van een antibioticum resistent worden voor het betreffende antibioticum. Dit is een natuurlijk proces en komt bij iedere behandeling met antibiotica voor. Vandaar dat er naar een vermindering van antibiotica wordt gestreefd. Bij resistentie tegen 1 antibioticum kan dan de kwaadaardige bacterie met een ander middel alsnog afgedood of afgeremd worden.

Multiresistente kiemen

De problemen beginnen te komen indien een kiem ongevoelig is voor meerdere antibiotica, waardoor er nauwelijks of geen middelen meer over zijn om de bacterie te doden. Dit heet multi- resistentie. Hier komen de termen MRSA, ESBL en KCP om de hoek kijken.

MRSA:  Methicilline- resistente Staphylococcus aureus.

Staphylococcus aureus is een bacterie die bij mens en dier op de huid leeft. De MRSA is in 1961 ontdekt. Bekend is dat het type MRSA dat vee-gerelateerd is, vrijwel geen ziekmakend effect heeft voor mens en dier. Dit in tegenstelling tot de humane MRSA, die in het buitenland en ziekenhuizen aanwezig zijn. De houding van de verschillende ziekenhuizen t.a.v. veehouders  betreffende MRSA is wisselend.

ESBL: Extended Spectrum Beta-Lactamase producerende bacteriën.

Dit betreft vooral onschuldige bacteriën die in de darmen van mens en dier leven. De aanwezigheid van ESBL’s  is al sinds 1985 bekend. Door verbetering van technieken kunnen deze kiemen steeds beter aangetoond worden. De bacterie  “bewaart” de resistentie op een plasmide, dit is een stukje DNA dat in de bacterie aanwezig is. Dit DNA kan niet alleen binnen de eigen bacteriesoort uitgewisseld worden, maar ook tussen verschillende bacteriesoorten (b.v. van E.Coli naar Salmonella). Het DNA bevat vaak meerdere resistentiegenen op 1 plasmide. Zo geeft de onschuldige bacterie dus zijn multi-resistentie makkelijk door naar andere groepen bacteriën, waaronder kwaadaardige bacteriën. Deze bacteriën zijn hierdoor resistent tegen vele antibioticumgroepen, waaronder bijvoorbeeld 3^e generatie cephalosporines (met het stoppen van het gebruik binnen de kalverhouderij  in 2011 van Excenel© en Cobactan© wordt getracht het gevaar van ESBL’s binnen de veehouderij te beperken).

KPC: Klebsiella pneumonia carbapenamase producerende bacteriën.

Deze zijn in 2010 ontdekt. Waar de ESBL vaak alleen nog gevoelig is voor de carbapenam, is deze bacterie ook resistentie tegen dit antibioticum.

Gevaren

De meeste resistentiekiemen zijn al jaren in ons midden. En hebben we daar last van? In principe niet, tenzij……

Men te maken heeft met een niet optimale weerstand van het lichaam, de YOPI’s. YOPI’s staat voor zeer jonge, zeer oude mensen, zwangere vrouwen en mensen met een een ziekte aangaande de afweer (aids, Leukemie etc). Door de verminderde weerstand kunnen deze bacteriën en andere onschuldige bacteriën tot problemen leiden.

 In geval van operaties: Hier wordt bewust een opening gemaakt en daar zullen deze bacteriën dankbaar gebruik van maken. Ditzelfde risico is er ook bij verwondingen.

Preventie

Het blijft dus van belang om resistentie tot een minimum te beperken. Hierbij dient u te denken aan:

–           Persoonlijke hygiëne (denk aan handen wassen/desinfecteren en bedrijfskledij)

–           Hygiëne in de stal

–          Reiniging en desinfectie van uw stal en toebehoren

–          Selectief en correct gebruik van antibiotica (denk aan therapietrouw, dosering )

En tot slot, als we allen de ingezette koers wat betreft antibiotica blijven volgen, zullen MRSA, ESBL en KCP aanwezig blijven, maar met de kennis die er nu is, tot zeer beperkte problemen leiden. Echter elk risico is er één.