Nieuwsbrief augustus 2018: Hitte

De Hitte

Bij het schrijven van deze nieuwsbrief, hebben we in het merendeel van het land al de tweede hittegolf achter de rug. De temperaturen zijn reeds onder de 30 graden gedaald, maar het blijft zomers weer met temperaturen tot 30 graden. De zomer is nog lang niet ten einde. Het is en kan  behoorlijk zweten zijn! Niet alleen voor u, als kalverhouder, maar ook voor de kalveren.

Maar waarom gaan wij en de kalveren zweten bij hoge temperaturen?

Zowel wij als de kalveren proberen onze lichaamstemperatuur binnen bepaalde grenzen te houden, onafhankelijk van de buitentemperatuur. Dit is nodig om het de lichaamsprocessen goed te laten verlopen. Bij kalveren, zoals jullie reeds weten, ligt deze temperatuur tussen de 38-39,3 graden.  Het gebied waarbij het kalf zijn temperatuur constant kan houden noemen we de thermoneutrale zone. De thermoneutrale zone wordt niet alleen bepaald door de temperatuur, maar ook door de luchtvochtigheid. Gelukkig hebben we de afgelopen tijd te maken gehad met hoge temperaturen en een lage luchtvochtigheid.

Binnen de thermoneutrale zone kan een kalf bij warme temperaturen zijn lichaamstemperatuur constant houden middels beperking van de warmteproductie (minder inspanning, minder metabolische belasting door verminderde/verandering in de voeropname) of door extra afgifte van warmte. Het kalf kan extra warmte afgeven door een toename in de ademfrequentie, plat op de roosters gaan liggen en zweten.

Wat is hittestress en wanneer ervaart een kalf hittestress?

Kan een kalf zijn temperatuur niet meer binnen de thermoneutrale zone houden (dat wil zeggen gaat zijn lichaamstemperatuur stijgen), dan spreken we van hittestress. Hittestress kan al ontstaan bij temperaturen boven de 23 graden bij een kalf van een maand oud. Laten we deze temperaturen op dit moment hebben.

Of een kalf hittestress ervaart, kun je berekenen aan een formule, welke te vinden is in de nieuwsbrief van juni 2009

Hittestress kan leiden tot een verminderde productie (groei), slechtere karkaskwaliteit, toename van oxidatieve stress, verminderde weerstand en zelfs een verhoogde uitscheiding van resistente darmbacteriën.

Wat kan u doen als veehouder om het kalf te ondersteunen bij warm weer en om de gevolgen van hittestress te verminderen?

• Controleer uw ventilatie. Staan de instellingen goed (temperatuur en % ventilatie)?
• Pas mogelijk uw rantsoen aan. Dit in overleg met uw vertegenwoordiger
• Bij enkelvoudige voeders en maïsvoedering. Denk aan broei in het rantsoen. Denk hierbij aan de voersnelheid, verwijder restanten aan het voerhek en overweeg om broeiremmers toe te voegen
• Zorg voor rust in de stal. Denk hierbij ook aan vliegenbestrijding. Vliegen kunnen namelijk voor behoorlijk veel onrust geven op stal. Bij “handling” met dieren bij warm weer kan de lichaamstemperatuur stijgen met een ½ – 2 graden.
• Dien extra vitaminen toe. Bij runderen is bekend dat de vitamine C concentratie in het bloed daalt bij hittestress. Vitamine C heeft (evenals vitamine E, selenium, zink, koper ) een anti-oxidatieve werking. Dit bevordert de weerstand. Dus extra vitamine C kan noodzakelijk zijn. Ook kan vitamine B een toegevoegde waarde hebben gezien een veranderde pens/darmwerking. Een kalf is over het algemeen voor zijn vitamine B behoefte geheel afhankelijk van de productie in de pens en darmen.
• Extra Mineralen toedienen. Door zweten en middels speeksel verliezen de kalveren mineralen. Met name natrium en kalium. Natrium en kalium zijn van belang voor een goede zuur-base balans. Bij warm weer wordt er minder gegeten en dus ook minder speeksel geproduceerd. Hierdoor komt er minder Na-bicarbonaat in de pens terecht. Dit kan het risico op pensverzuring verhogen.
• Extra water. Kalveren hebben bij warm weer meer behoefte aan vocht. Het kalf probeert bij warm weer zijn temperatuur constant te houden middels versneld ademen en zweten. Bij beide processen verliest het kalf veel water aan zijn omgeving. Bij 32 graden Celsius kan de behoefte aan water 2x zo hoog liggen als bij 12 graden Celsius. In zijn comfortzone (geen extra inspanning om warmte kwijt te raken) heeft een dier reeds behoefte aan 4-5 liter per kg droge stof aan water en drinkt maximaal 15 minuten per dag. Dit houdt in dat een drinkbak of nippel minimaal 2-4 liter per minuut moet opbrengen en dat de drinkplaats goed toegankelijk moet zijn. Houd er ook rekening mee, dat kalveren koppeldieren zijn, waarbij een rangorde heerst en dat ze het liefst alles gezamenlijk uitvoeren. Kalveren onder in de rangorde lopen met name bij extreem weer kans dat ze niet de tijd of ruimte krijgen om voldoende water op te nemen bij nippels en drinkbakjes. Controleer uw drinkbakjes en nippels regelmatig op voldoende watergift en hygiëne. Extra water in de trog kan (met electrolyten, zout en smakelijkheid) gezien het gemak van opname en toegankelijkheid een goede aanvulling zijn, vooral bij de selectiehokken.

Mocht het kalf toch bevangen worden door de hitte, afkoelen met lauw water en raadpleeg uw dierenarts voor mogelijke vervolgbehandelingen.