Nieuwsbrief augustus 2009: Klauwproblemen

Kreupelheden komen regelmatig voor bij rundvee en kunnen leiden tot een grote schadepost. Bij vleeskalveren wordt het grootste deel van de kreupelheden veroorzaakt door ziekten van de ondervoet (klauwaandoeningen). Klauwaandoeningen die bij kalveren voorkomen kunnen zijn:

• Witte lijn defect
• Bevangenheid
• Ziekte van Mortellaro
• Tussenteenflegmoon
• Wandscheur
• Stinkpoot
• Zweren
• Overige aandoeningen (zoals bijvoorbeeld breuken, dubbele zool etc)

In deze nieuwsbrief zullen we ons beperken tot de witte lijn defecten. Deze aandoeningen werden voor het eerst waargenomen rond 1995. In de periode van 1995 tot 1999 werd dit bij ongeveer 4% van het totaal aan opgezette kalveren waargenomen. De laatste jaren komt de aandoening nog voor, maar niet meer in die mate als in de periode van 1995 tot 1999. Dit komt  door een optimalisatie van het rantsoen waarbij o.a. door de extra ruwvoerverstrekking een betere penswerking tot stand komt en de gewenning aan de groepshuisvesting.

Symptomen die worden waargenomen bij witte lijn defecten zijn:

• Overkoot staan (op de tenen lopen)
• Pijn (moeilijk lopen, makkelijk blijven liggen)
• Verminderde voeropname
• Dor haarkleed
• Vermageren, groeivertraging

De aandoening werd in die periode voornamelijk waargenomen bij kalveren die in groepshuisvesting werden gehouden (65% om 35%; groep om individueel) en dan vooral bij zwarte HF kalveren. Echter bij de luxe kalveren die in deze periode al massaal in groepshuisvesting werden gehouden traden deze defecten in mindere mate op dan bij zwarte HF kalveren. Tevens lijkt het rantsoen een invloed te hebben op het optreden van witte lijn defecten.

Bij groepshuisvesting zag men vooral een piek 1-2 weken na het loslaten van de kalveren. Daarnaast werd bij kalveren die gevoerd werden met een nul produkt een lagere zink concentratie in het bloed gevonden dan bij kalveren die gevoerd werden met een product met magere melkpoeder. Dit zou ook kunnen gelden voor andere mineralen dan zink. Het is namelijk bekend dat bepaalde mineralen bij een tekort of bij een overmaat tot klauwproblemen kunnen leiden.

Zowel groepshuisvesting, type kalf en het rantsoen lijken van belang te zijn bij de mogelijke kans in het verkrijgen van een witte lijn defect.

Het idee achter het ontstaan van het witte lijn defect is, dat bij een niet optimale gezonde hoornschoen door druk of beschadigingen van buitenaf het leven in de klauw beschadigd wordt. (kan ook bij een niet-optimaal voerniveau, bevangenheid door verzuring, indroging van de hoornschoen). Meestal leidt zo’n beschadiging tot een tijdelijke kreupelheid, die vanzelf kan genezen. Een gezonde lederhuid heeft namelijk een behoorlijke weerstand tegen bijkomende infecties van buitenaf. Als  de lederhuid toch geïnfecteerd raakt met bacteriën voornamelijk afkomstig uit de mest (denk hierbij aan E. Coli en streptococcen) reageert de ze meestal met de vorming van etter en gas. Dit blijft gemakkelijk opgesloten binnen de hoornschoen als de meestal spleetvormige hoorn”wand” (=de witte lijn, zie foto) onvoldoende uitgang biedt. Pus opgesloten in de hoornschoen geeft een HEFTIGE kreupelheid. De enige juiste manier om dit te verhelpen is het bekappen van de aangetaste klauw. Bij kalveren gaat het in tegenstelling tot melkvee om de binnen klauw aan de staartzijde. Dit omdat het gewicht bij kalveren meer door de binnenklauw wordt gedragen dan het geval is bij melkvee. Bij de voorpoten, wat minder frequent voorkomt, gaat het net als bij melkvee om de binnen klauw aan de buitenzijde (net als achter) . Binnen 1-3 dagen treedt er bij meer dan 95% van de gevallen herstel op.  Treed geen herstel op binnen deze drie dagen dan kan dit door niet in te grijpen leiden tot een gehele destructie  van de klauw, of tot een opwaartse onsteking waarbij gewrichten en pezen worden aangetast. Indien dit optreedt wordt de behandeling veel gecompliceerder en langduriger!

De schade die wordt geleden is al gauw een groeiderving van 3-7 kg mits er tijdig wordt ingegrepen en er geen complicaties optreden. Bij complicaties (aantasting gewrichten en pezen)  treedt er al snel een groeiderving van 15 kg. Daarbij zorgt een onregelmatig drinkpatroon door kreupelheid voor verlies aan uniformiteit binnen het koppel.

Hoewel er al een redelijk beeld is over het ontstaan van deze aandoening, verdient nader onderzoek zeker de aandacht. Hierbij si het van belang dat er een structurele oplossing komt op het gebied van preventie.

Om er een duidelijk beeld bij te krijgen kunt U hier klikken om het visueel nog een keer door te nemen