Wat is sepsis?

Sepsis is de wetenschappelijke benaming van bloedvergiftiging. Een bloedvergiftiging ontstaat in de meeste gevallen wanneer bacteriën of toxinen (restanten van bacteriën) de bloedbaan binnendringen. Niet alleen bacteriën kunnen een sepsis veroorzaken maar ook virussen, gisten, parasieten of schimmels kunnen dit beeld oproepen.

De bacteriën kunnen in de kalverhouderij via verscheidene wegen in de bloedbaan terechtkomen. Te denken valt hierbij aan wondjes (navels), luchtwegen en/of via de digestietractus (voormagen en darmen) vooral als de weerstand van het kalf onvoldoende of onder grote druk staat.

Indien deze organen (longen, darmen) door kiemen reeds zijn aangedaan, en de first line of defense (eerste lijn van afweer)  is aangetast, is er de mogelijkheid dat deze kiemen verder het lichaam kunnen binnendringen en in het bloed terecht kunnen komen. Indien deze kiemen in het bloed aanwezig zijn worden ze snel door het lichaam verspreidt en kunnen dan in allerlei organen ontstekingsreacties veroorzaken, met alle gevolgen van dien (gewrichtsontsteking, leverontstekingen, nierontstekingen etc…)

Verschijnselen van sepsis zijn zeer aspecifiek, kalveren kunnen zowel verhoogde of een verlaagde lichaamstemperatuur hebben, sloom, verminderde eetlust, vaak wel acuut optredend en snel verslechterend klinisch beeld. Indien dit beeld zich voordoet is snel ingrijpen noodzakelijk vanwege de grote kans op sterfte bij sepsis.

Bij vleeskalveren zien we met name in de eerste weken na opzet kalveren met sepsis. 

Redenen waarom we in deze periode meer kalveren met sepsis zien, kunnen op de volgende factoren betrekking hebben:

• Onvoldoende biestgift of onvoldoende opname van de biest (en hierdoor onvoldoende maternale immuniteit)
• Kalveren met een lage voedingsconditie of onvoldoende voeropname
• Lage vitaminen- en mineralenstatus van individuele kalveren bij aankomst
• Aanpassingen aan veranderde omstandigheden (stress) bij binnenkomst (huisvesting, temperatuur etc..)
• Aanwezigheid van ziektekiemen, denk hierbij o.a. aan BVD (dragers!), die de weerstand naar beneden haalt bij de kalveren, maar ook andere virussen en bacteriën
• Voorkomende ziekten in de eerste weken (luchtwegaandoeningen en darmaandoeningen)
• Mengen kalveren van meerdere herkomsten
• Aanpassen aan nieuw voerregime.
• Vervuilde omgeving. Denk hierbij aan de aanwezigheid en contact met mest (belangrijkste bron bij sepsis en diarree) en ongedierte op stal.

Op enkele van deze factoren hebben we geen directe invloed. Een aantal andere factoren wel.  Bij binnenkomst van nieuwe kalveren is een schone en droge stal, welke behaaglijke (goed klimaat) is, een eerste vereiste. Verder het tijdig  op peil brengen van de vitaminen en mineralen status en een consequent voerregime en individuele huisvesting de eerste weken (niet mengen). Voorkom stress en behoudt de rust en regelmaat.

Als kalveren sepsis ontwikkelen is een goede en snelle medicatie van belang, echter behalve een goede medicatie zijn ondersteunde maatregelen van even grote invloed op de kans tot herstel. Een droge en schone omgeving, verstrekken van extra water met electrolyten. Voorkom verder extra energieverlies door een strobedding aan te leggen, warmtelamp of kalverdek. (tender, love en care)