Nieuwsbrief juni 2010: Navelontstekingen

Navelontstekingen blijven een aandachtspunt

Hoewel in de vleeskalverhouderij navelontstekingen minder voorkomen dan een aantal jaren geleden (o.a. doordat het vervoer van kalveren pas vanaf een leeftijd van minimaal 10-14 dagen is toegestaan) blijft het een aandachtspunt.

Hygiëne tijdens de geboorte

Navelontsteking (= omphalitis) ontstaat vaak bij of vlak na de geboorte van een kalf door  onvoldoende hygiëne of hoge besmettingsdruk. Hierdoor kunnen omgevingsbacteriën de navel binnendringen op het moment dat deze nog niet goed gesloten is. Navelonstekingen worden het vaakst gevonden bij stierkalveren. Vooral in het voorjaar wordt een stijging in het aantal ontstoken navels waargenomen bij binnenkomst op vleeskalverbedrijven.

Zuigen bij hokgenoten

Verder kan een navelontsteking in de vleeskalverhouderij veroorzaakt worden doordat er gezogen wordt aan een navel. Deze laatste oorzaak is door tijdig ingrijpen te voorkomen.

Weerstand

Het grootste aantal navelontstekingen zijn al aanwezig bij binnenkomst van kalveren of ontstaan in de eerste dagen na binnenkomst van de kalveren door een daling van de weerstand vanwege de veranderingen die in deze periode plaatsvinden.

Symptomen

Een navelontsteking kenmerkt zich bij het ontstaan door een verdikte, warme en pijnlijke navel evt met uitvloeiing (tot pus aan toe). Het kalf maakt een zieke indruk, heeft koorts, verminderde eetlust en staat soms met een gekromde rug.

Bij een navelontsteking die al geruime tijd aanwezig (niet opgemerkt of onvoldoende behandeld) kan men verschillende stadia waarnemen, namelijk:

• Chronische navelontsteking: deze kenmerkt zich door een harde verdikte (minimaal duimdikte) navel, waar evt pus uit kan lopen. Het kalf oogt vaak gezond

• Navelabces: Een bal met pus aan de navel, welke vaak zeer gevoelig is. Een abces dient vaak behandeld te worden.

Naar de lever of in het bloed

Het grootste gevaar is dat de aanwezige bacteriën zich door het lichaam gaan verspreiden en ter plaatse ontstekingen gaan veroorzaken. We spreken dan van een naar binnengeslagen navelontsteking. Hierbij ontstaat vaak een ontsteking in de lever, nieren of een bloedvergiftiging ontstaat. Vanuit deze bloevergiftiging kunnen er ontstekingen ontstaan rond de ogen, hart, hersenen en longen (de plaatsen waar bacteriën vastlopen). Maar het meest zichtbaar zijn de ontstekingen in de gewrichten. Deze ontstekingen worden vaak pas na 1-3 maanden zichtbaar. De behandeling van deze ontstekingen geeft vaak een tegenvallend resultaat.
Het gevolg van deze complicaties zijn een verminderde groei en sterfte.

Het belang van navelcontrole bij opzet

In deze nieuwsbrief willen wij u dan ook wijzen op het belang van de navelcontrole bij de opzet van de kalveren.

Een goede controle wordt uitgevoerd  bij binnenkomst en 4 dagen na binnenkomst. Bij de controle moet men onderscheid maken tussen  zeer ernstige onstekingen, ontstekingen en twijfelgevallen. Deze onderverdeling kan er als volgt uit zien:

• N?:  = twijfelgeval -> hercontrole na enkele dagen

• N1:  = ontsteking  -> behandelen volgens bedrijfsbehandelplan

• N2:  = ernstige ontsteking ->behandelen volgens bedrijfsbehandelplan en evt. nog nacontrole

Door deze onderverdeling wordt de behandeling van een kalf met een navelinfectie vaak vereenvoudigd.

Onderscheid met een navelbreuk

Let op: naast een navelontsteking kan er een navelbreuk aanwezig zijn. Dit geeft vaak verwarring. Een kalf met een navelbreuk hoeft niet altijd een ontsteking te zijn. Een navelontsteking daarentegen kan een reden zijn tot ontstaan van een navelbreuk.

Voldoende lang behandelen

De behandeling van de een navelonsteking op een correcte manier is vaak een langdurige behandeling (zie bedrijfsbehandelplan) om een optimaal resultaat te krijgen. De juiste behandeling van een navelontsteking moet op uw bedrijfsbehandelplan aanwezig zijn. Bij zeer ernstige onstekingen is het vaak raadzaam om langer te behandelen en is het gebruik van een ontstekingsremmer zeker aan te raden. Overleg bij twijfel met uw dierenarts.

Terugkoppeling melkveehouderij

Zoals u hierboven heeft gelezen ontstaan navelontstekingen vaak bij de geboorte het is dan ook wenselijk dat u de kalveren bij binnenkomst controleert en ze evt doorgeeft. Hiermee krijgt de melkveehouder een terugkoppeling en kan hij door de signalering ook actie ondernemen. Op deze manier kunnen we streven naar gezondere kalveren.