Nieuwsbrief november 2008: Lebmaagzweren

Door aanpassingen in het rantsoen en het verbeterde welzijn worden lebmaagzweren minder vaak waargenomen. Echter af en toe komen we nog een kalf met een lebmaagzweer tegen vooral in de wintermaanden.

Lebmaagzweren ontstaan bij een verstoring van het evenwicht tussen de maagslijmvliesbarrière en de geproduceerde maagsappen (zoutzuur en pepsine) in de lebmaag. De maagslijmvliesbarrière bestaat uit slijm (mucus) en bicarbonaat. Om voldoende slijm en bicarbonaat te produceren is een zeer goede bloedvoorziening in de lebmaag noodzakelijk.

Lebmaagzweren ontstaan bij vleeskalveren voornamelijk bij de uitgang van de lebmaag. De redenen van ontstaan kunnen zijn:

• Te grote hoeveelheden melk per voeding: Door de grote hoeveelheid melk sterke spiersamentrekking in de lebmaag. Dit leidt tot een verminderde doorbloeding en daardoor ook tot een verminderde slijmproduktie.
• Stress: Leidt tot een verminderde doorbloeding van de lebmaag
• Langdurige of hoge doseringen NSAID’s en corticosteroïden (ontstekingsremmmers)
• Ontstekingen
• Tumoren
• Langdurig vasten: Veel zoutzuurproduktie en pepsinogeen, terwijl er weinig pensinhoud in de lebmaag komt (de pensinhoud heeft een hogere pH en dient daardoor als buffer in de lebmaag)
• Te vroege en te grote opname ruwvoer op jonge leeftijd:Door nog onvoldoende ontwikkelde voormagen komen er scherpe plantendelen in de lebmaag. Dit kan leiden tot lesies van de lebmaagwand. Als er eenmaal een beschadiging is kan het zoutzuur op de wondjes inwerken waardoor een lebmaagzweer ontstaat.

Lebmaagzweren kunnen kleine aantastingen in het slijmvlies zijn tot zeer diepe wonden, die leiden tot een algehele of lokale buikvliesontsteking. In een enkele geval wordt een bloedvat beschadigd door de zweer en kan er een lebmaagbloeding ontstaan.

Ook is het type lebmaagzweer vaak leeftijdsgebonden. Zo zien we bij kalveren jonger dan 2 weken acute lebmaagzweren vaak in combinatie met een lebmaagbloeding, die dan vaak leiden tot het overlijden van het kalf. Tussen de 4 en 12 weken zien we vaak geringe oppervlakkige wonden, waarbij de kalveren mildere verschijnselen vertonen.

De verschijnselen varieren van: verminderde tot geen eetlust, traag, knarsetanden, opgetrokken buik, snelle oppervlakkige ademhaling, snelle pols, bleke slijmvliezen en zwarte mest.

Een goede behandeling van een lebmaagzweer is essentieel voor een verminderde kans tot overlijden, een vlot herstel en een verminderde kans op een terugkomst van de lebmaagzweer.

De therapie bestaat uit:

• Terugdringen krachtvoer: Zowel brok als melk gedurende 2 dagen bij voldoende reserve (melk na 2x daags 1/2 liter)
• Ruwvoer verstrekken: Bij voorkeur hooi, tweede keus is verse maïs
• Lijnzaadslijm of thee geven: Ter bescherming van de maagwand
• Antibiotica: Ter voorkoming van een infectie. Eerste keus is neopen gedurende 3 dagen en als tweede keus penstrep gedurende 3 dagen
• Vitamine ad3: Herstel van het maagslijmvlies bevorderen. Is er geen vitamine ad3 voor handen dan is een multivitaminen preparaat een goede keus (vitolject)
• Geen ontstekingsremmers

Het belangrijkst in de therapie is wel dat het kalf aan het eten blijft.