Pensdrinken bij kalveren

Bij jonge kalveren die normaal drinken komt de melk via de slokdarmsleuf terecht in de lebmaag om dan door te gaan naar de darmen. Bij een verstoring van de slokdarmsleufreflex kan de melk in de nog niet ontwikkelde pens terecht komen.

 Bij overvulling van de lebmaag zal er ook melk terugvloeien richting de ‘pens’.  De grotere hoeveelheid melk die in de pens terecht komt wordt hier omgezet waarbij onder andere het schadelijke melkzuur gevormd wordt. Melkzuur veroorzaakt naast beschadiging van de penswand ook een daling van de pH in de pens. De daling van de pH kan al na één keer optreden, en kan na langere tijd ook een algemene verzuring van het kalf veroorzaken.  We kunnen onderscheid maken tussen een acute en een chronische vorm van deze ‘pensdrinkers’. Bij de acute vorm is het slecht sluiten van de  slokdarmsleuf vaak een gevolg van een onderliggende klinische ziekte.

Mogelijke oorzaken van pensdrinken:

• Fouten in de melkbereiding (temperatuur, concentratie, mengtijden)
• Vuile emmers of drinkgoten.
• Het niet aanpassen van het rantsoen tijdens ziekte.
• Matig tot slechte melkkwaliteit.
• Chronische ziekte.

Pensdrinkers kunnen de volgende klinische symptomen hebben:

• Afwijkend haarkleed (dof, droog, haren laten los).
  

  foto klei mest (A. van Uchelen)

• Volle hangende buik.
• Oplopen, klotsgeluiden ter hoogte van de pens.
• Afwijkend mestbeeld (zgn klei mest).
• Verminderde groei.
• Diepliggende ogen.
• Geen reactie op ingestelde behandelingen met antibiotica

 

Behandeling

• Leeglaten van de pens met een slang is cruciaal. Spoel de pens door via een slang lauw water met bicarbonaat in de pens te laten lopen en via dezelfde slang de pens weer leeg te hevelen. Dit lukt niet of slecht als er veel structuur in de pens zit. Geef na het spoelen een voeding water met elektrolyten en bouw de melkgift weer rustig op.
• Ondersteun de kalveren met vitB-complex, calcitat en een pijnstiller/ontstekingsremmer volgens het
• Behandel eventuele onderliggende problemen (longinfectie, diarree).
• Controleer uw voermanagement!

Ondersteuning

• Aanvullend meerdere malen per dag water met elektrolyten geven.
• Kalveren op een speen zetten, door het zuigen zal de werking van de slokdarmsleufreflex worden bevorderd en daardoor de kans op verkeerd drinken verkleind.
• Structuurrijk voer aanbieden, zodat de buffercapaciteit van de pens toeneemt.
• Melk terugnemen en langzaam terug opbouwen.
• Bij chronische gevallen de kalveren tijdelijk of zelfs geheel van de melk halen.

Raadpleeg bij koppelproblemen uw voorlichter en/of dierenarts.