Polyfenolen:
In deze nieuwsbrief hebben we aandacht voor de polyfenolen. Waar antibiotica de afweerstoffen van schimmels zijn, zijn de polyfenolen afweerstoffen van planten. Net als bij antibiotica is er een grote verscheidenheid aan soorten, werkingsmechanismen en kansen voor het inzetten op uw bedrijf.
Wat zijn Polyfenolen?
Polyfenolen is een verzamelnaam van een groot aantal stoffen (>8000) die in planten aangetroffen worden. Ze worden als groep gezien door hun kenmerkende chemische structuur. Er is echter een grote diversiteit in werking, wat ervoor zorgt dat deze stoffen breed inzetbaar zijn voor het bevorderen van de diergezondheid op uw bedrijf en het vervangen van antibiotica.
Vele polyfenolen die we kennen komen voor in kruiden (vb. oregano, tijm), maar ook in bomen. Denk maar aan de tannines, een subgroep van de polyfenolen, met als bekendste voorbeeld de kastanjepoeders. In planten fungeren ze als bescherming tegen UV-straling en ziekteverwekkers.
Een aantal bekende kruiden en bloemen als voorbeeld:
Echinacea (Echinacea purpurea): stimuleert het immuunsysteem door de activiteit van witte bloedcellen (macrofagen) te verhogen.
Knoflook (Allium sativum): fungeert als een natuurlijk breedwerkend antibioticum en antischimmelmiddel, kan helpen bij het beheersen van inwendige parasieten.
Mariadistel (Silybum marianum): ondersteunt de leverfunctie (bescherming tegen toxines en regeneratie) en bevordert ontgifting van de lever.
Oregano (Origanum vulgare): biedt natuurlijke antimicrobiële effecten door verstoring van de celmembraan van bacteriën, waardoor de darmflora positief wordt beïnvloed met een betere darmgezondheid en productie tot gevolg.
De positieve effecten van polyfenolen zijn dan ook samen te vatten als:
- Antioxiderende eigenschappen
- Ontstekingsremmende effecten
- Ondersteuning van het immuunsysteem
- Verbeterde spijsvertering
- Verhoogde productiviteit en reductie van uitstoot door gezondere dieren
Etherische oliën:
Polyfenolen en etherische oliën zijn beiden secundaire metabolieten die door planten worden geproduceerd voor verdediging en signalering. Het zijn dus 2 aparte groepen met eenzelfde oorsprong. Aangezien kruiden zowel etherische oliën als polyfenolen gebruiken voor de weerstand is het logisch dat beiden goed te combineren zijn in diergeneeskundige preparaten.
Kwalitatieve producten combineren verschillende polyfenolen met verschillende effecten gericht op een bepaald deel van het lichaam, zijnde darmgezondheid, leverherstel, reproductie, gewrichtsproblemen of algemene weerstand. Door toevoeging van zuren of etherische oliën kan de werking van deze producten nog versterkt worden. Denk er ook aan dat je door het versterken van de darmgezondheid de algemene gezondheid vooruit helpt.
Tannines:
Zoals vermeld zijn tannines een subgroep van polyfenolen, het zijn grotere moleculen en staan bekend om hun wrange smaak. Ze worden gevonden in de bast van bomen, in noten, in de pitten en schillen van fruit en in de wortels van vele planten. Ze staan bekend om hun bindend vermogen, wat zowel positieve als negatieve effecten kan hebben.
Door het binden aan eiwitten in de pens wordt de eiwitafbraak in de pens verminderd en is er een verhoogde doorstroming van tannine-eiwit complexen naar de darm, waar deze opgenomen kunnen worden. Bij een te snelle pens vertering kunnen tannines dus een positief effect hebben. De binding door tannines is meestal sterker in een neutrale PH (zoals in de pens) dan in een zure omgeving zoals in de lebmaag.
Bij hoge concentraties tannines kan echter de algehele verteerbaarheid van eiwitten verminderen. Dit kan leiden tot verminderde voedselinname en groeivertraging. Dit effect kan versterkt worden door het binden aan spijsverteringsenzymen en mineralen, zoals ijzer en zink. Bij de mens is er sprake van binding van met name vitamine B1. Voor het rund is daar nog te weinig van bekend maar aangezien het kalf enkel via pens bacteriën Vit B1 aanmaakt is het goed hier rekening mee te houden.
Conclusie
Polyfenolen bieden kansen om de diergezondheid en het resultaat op uw bedrijf te verbeteren. Zowel preventief als ter behandeling van ziekte zijn er mogelijkheden die zich in de praktijk bewezen hebben. Overleg met uw dierenarts en voorlichter om kwalitatieve producten te selecteren en gericht in te zetten (het juiste middel bij het juiste probleem op het juiste moment).