Sporenelementen

 

Zoals reeds aangegeven in de vorige nieuwsbrief zijn vitaminen en sporenelementen noodzakelijk om te kunnen leven. Maar wat zijn sporenelementen? Sporenelementen zijn mineralen. Van deze mineralen heeft het lichaam slechts kleine hoeveelheden nodig. Ze zijn vaak onderdeel van grotere moleculen (bouwstenen). Bij een tekort neemt de werking van deze grote bouwstenen af.  

Sporenelementen komen in wisselende hoeveelheden voor in grondstoffen en bij kalveren zijn vooral de volgende sporenelementen van belang: Ijzer, Koper, Mangaan, Zink, Jodium, Selenium en Cobalt. Met uitzondering van Cobalt zijn deze sporenelementen vaak in voldoende mate in melkpoeder aanwezig. Cobalt wordt vooral via het krachtvoer verstrekt. 

Functie van de belangrijkste sporenelementen: 

Koper (Cu): Koper is belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen, huid en haren en is ook betrokken bij stofwisselingsprocessen. Als er een tekort optreedt geeft dit kans op bloedarmoede en een afwijkende vacht waarbij er in erge gevallen verkleuring rond de ogen optreedt, ook wel bekend als koperbril. Een teveel aan koper kan aan de andere kantveel kan leiden tot kopervergiftiging, waarbij er acute sterfte kan optreden! 

Zink (Zn): Zink is betrokken bij meerdere processen in het lichaam zoals de celdeling, eetlust, en de aanmaak van huid, haar en hoornige structuren. Als er een tekort optreedt zal dit dan ook aanleiding geven tot een verminderde groei, slechte klauwen en verhoorning van de huid.  

Selenium (Se): Dit sporenelement is net als vitamine E een anti-oxydant, Ze vangen beide schadelijke stoffen (radicalen) weg in het lichaam, zodat ze geen schade kunnen aanrichten (van belang bij stress en ziekte). Bij Belgische Wit-Blauwe kalveren worden vaak tekorten waargenomen. Selenium is daarnaast ook van belang voor een goede weerstand. 

Ijzer (Fe): is een onderdeel van haemoglobuline (het eiwit, dat zuurstof transporteert door het lichaam). Bij een tekort aan ijzer geeft dit bloedarmoede en wordt de weerstand verlaagd, en neemt het risico om ziek te worden toe. 

Jodium (I: Is van invloed op de energiestofwisseling 

Mangaan (Mn): Is van invloed op de botontwikkeling 

Cobalt (Co): Cobalt is een bestanddeel van vitamine B12 en speelt een belangrijke rol in de energievoorzieningen is belangrijk voor de micro-organismen in de darm.  

Tekort of overmaat

Van sporenelementen is bekend dat tekorten problemen geven. Echter een overaanbod kan ook tot problemen leiden. Vooral wisselende hoeveelheden in grondstoffen maakt het moeilijk om de aanvullende? Behoefte goed in te schatten en dus ook te corrigeren.  

Naast een aanbod tekort kan echter ook de opname verstoord zijn. Waarbij de opname afhankelijk is van de vorm (organisch-anorganisch) waarin het sporenelement wordt aangeboden. Organisch gebonden producten worden doorgaans beter opgenomen 

Bloedonderzoek van sporenelementen kan een belangrijk inzicht geven in de status van deze sporenelementen.  In de kalverhouderij wordt de statusbepaling van ijzer reeds met vaste regelmaat uitgevoerd. Het monitoren van de andere elementen kan echter ook van toegevoegde waarde zijn.